ความรู้ทั่วไปเรื่องบาดแผลไฟไหม้และการรักษา

บาดแผลไฟไหม้หรือแผลโดนน้ำร้อนลวกเป็นอาการบาดเจ็บที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะกับเด็กๆ ที่บ้าน¹ มันไม่เพียงแต่เจ็บปวดเท่านั้นแต่ยังทำลายผิวหนังของคุณโดยทำให้เซลล์ผิวหนังตาย¹  บาดแผลไฟไหม้สามารถเกิดได้ทั้งจากความร้อน สารเคมี ไฟฟ้าช๊อต แสงแดด หรือรังสีต่างๆ²  บาดแผลไฟไหม้มักเกิดจากการสัมผัสของผิวหนังกับของเหลวร้อน ไอน้ำ ไฟ ของเหลวไวไฟ หรือก๊าซที่ติดไฟ³ ในบทความนี้จะบอกถึงการประเมินระดับความรุนแรงของบาดแผลไฟไหม้ว่าอยู่ในระดับใด ตลอดจนวิธีการรักษา และเมื่อใดควรขอความช่วยเหลือจากแพทย์

ข้อควรรู้

• บาดแผลไฟไหม้ แบ่งออกเป็น 4 หมวดหมู่ ขึ้นอยู่กับความรุนแรง ได้แก่ บาดแผลไฟไหม้ระดับหนึ่ง สอง สาม และสี่
• แผลไฟไหม้เป็นสาเหตุสำคัญของการเจ็บป่วยและการเสียชีวิตทั่วโลก ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญในการเรียนรู้เรื่องการปฐมพยาบาลเบื้องต้น และรู้ว่าเมื่อใดควรขอความช่วยเหลือจากแพทย์
• ควรมียาฆ่าเชื้อที่พร้อมใช้ได้ง่าย ๆ ที่บ้าน เช่น Povidone-Iodine Antiseptic Solution และ Povidone-Iodine Antiseptic Ointment เพื่อช่วยป้องกันการติดเชื้อ ลดการอักเสบ และส่งเสริมการหายของแผล

การเข้าใจความรุนแรงของแผลไฟไหม้ในระดับต่างๆ

มีบาดแผลไฟไหม้ทั้งหมด 4 ประเภท ได้แก่ ระดับหนึ่ง สอง สาม และสี่^1,2 ซึ่งจะบอกความรุนแรงว่าเป็นมากแค่ไหนเพื่อให้คุณสามารถรักษาได้อย่างถูกต้อง

ความรุนแรงของบาดแผลไฟไหม้ระดับที่หนึ่ง

บาดแผลไฟไหม้ระดับที่หนึ่งจะส่งผลกระทบต่อชั้นผิวหนังชั้นนอกเท่านั้น⁴ ผิวหนังจะมีสีแดง แห้ง และเจ็บ
แต่ไม่เกิดเป็นแผลพุพอง ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือ การถูกแดดเผา ซึ่งมักจะหายได้ภายใน 3 ถึง 6 วัน และมีโอกาสน้อยที่จะเกิดความเสียหายถาวร แม้ว่าอาจจะเกิดการเปลี่ยนสีของผิวหนังได้^2,5

ความรุนแรงของบาดแผลไฟไหม้ระดับที่สอง

บาดแผลไฟไหม้ระดับที่สองส่งผลกระทบต่อทั้งชั้นหนังกำพร้าและส่วนนึงของชั้นหนังแท้ ทำให้เกิดอาการปวด บวม แดง และมีแผลพุพอง^2,4 แผลไฟไหม้เหล่านี้อาจเป็นแบบตื้นหรือลึกได้ โดยแผลไฟไหม้ที่อยู่ในระดับตื้นอาจจะหายได้ภายในเวลาไม่ถึง 3 สัปดาห์โดยไม่ต้องผ่าตัด ในขณะที่แผลไฟไหม้ในระดับที่ลึกมักใช้เวลานานและอาจต้องมีการผ่าตัด⁵ แม้ว่าแผลจะมีความลึกมากขึ้น แต่แผลไฟไหม้เหล่านี้อาจมีอาการปวดที่น้อยลงเนื่องจากเส้นประสาทในชั้นหนังแท้ถูกทำลาย⁴

ความรุนแรงของบาดแผลไฟไหม้ระดับที่สาม

บาดแผลไฟไหม้ระดับที่สามจะมีความลึกเข้าสู่ชั้นผิวหนัง โดนทำลายทั้งชั้นบนและชั้นที่ลึกขึ้น^2,6 เนื่องจากเส้นประสาทถูกทำลายคุณจะไม่รู้สึกเจ็บในบริเวณนั้น²  แผลไฟไหม้ระดับที่สามขนาดเล็กอาจหายได้พร้อมรอยแผลเป็น แต่แผลไฟไหม้ขนาดใหญ่จะต้องมีการปลูกถ่ายผิวหนัง และมีความเสี่ยงสูงในการติดเชื้อ⁴

ความรุนแรงของบาดแผลไฟไหม้ไฟไหม้ระดับที่สี่

บาดแผลไฟไหม้ระดับที่สี่จะส่งผลกระทบในทุกชั้นของผิวหนัง และยังรวมถึงกล้ามเนื้อและกระดูกด้านล่างผิวอีกด้วย อาการที่เกิดขึ้นเหมือนกับแผลไฟไหม้ระดับที่สาม และจะนำไปสู่การสูญเสียเนื้อเยื่อที่ถูกไฟไหม้นั้น⁴

การปฐมพยาบาลแผลไฟไหม้:  สิ่งที่ต้องทำเลยเมื่อได้รับบาดเจ็บจากไฟไหม้

หากคุณหรือสมาชิกในครอบครัวได้รับบาดเจ็บเล็กน้อยจากแผลไฟไหม้ ให้ปฏิบัติตามขั้นตอนการปฐมพยาบาลเหล่านี้^7,8

• ถอดเครื่องประดับหรือเสื้อผ้าออกจากบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บก่อนที่แผลจะบวม
• บรรเทาอาการจากแผลไฟไหม้
  • นำแผลผ่านน้ำเย็นแตไม่ใช่น้ำเย็นจัด ให้น้ำไหลผ่านเป็นเวลา 10 - 20 นาที
  • ถ้ามีแผลไฟไหม้ที่ใบหน้า ให้ใช้ผ้าชุบน้ำเย็นวางไว้ที่แผลซักครู่
  • ใช้น้ำแข็งสำหรับแผลไฟไหม้ในปาก
• ทำความสะอาดบาดแผลด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น Povidone-Iodine Antiseptic Solution เพื่อช่วยป้องกันการติดเชื้อและการอักเสบ
• หลีกเลี่ยงการเจาะแผลพุพอง แต่ให้ทำความสะอาดบริเวณนั้นด้วยน้ำและทายาปฏิชีวนะ
• ดูแลบาดแผลด้วยการทายาฆ่าเชื้อชนิดขี้ผึ้ง เช่น Povidone-Iodine Antiseptic Ointment เพื่อช่วยป้องกันการบวมและการติดเชื้อ และช่วยเพิ่มการหายของแผล
• หากจำเป็นให้ทานยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการ

ความสำคัญของการขอความช่วยเหลือทางการแพทย์สำหรับแผลไฟไหม้ที่ร้ายแรง

สิ่งสำคัญคือต้องป้องกันการเกิดไฟไหม้ เพราะไฟไหม้ส่วนใหญ่สามารถหลีกเลี่ยงได้⁶ หากแผลไฟไหม้รุนแรงมาก ให้แน่ใจว่าได้ขอความช่วยเหลือทางการแพทย์เพื่อป้องกันการติดเชื้อ เพราะการติดเชื้อเป็นปัญหาสำคัญสำหรับผู้ป่วยที่มีแผลไฟไหม้และสามารถทำให้เกิดปัญหาร้ายแรง โดยประมาณครึ่งหนึ่งของการเสียชีวิตมาจากแผลไฟไหม้เกิดจากการติดเชื้อ^6,9

หากคุณสังเกตเห็นอาการดังต่อไปนี้ โปรดขอความช่วยเหลือทางการแพทย์ทันที^7,10

• ไฟไหม้ที่ครอบคลุมพื้นที่ขนาดใหญ่กว่ามือของบุคคลนั้น
• ไฟไหม้ที่ลึกเข้าไปในชั้นผิวหนัง
• ไฟไหม้ที่ทำให้ผิวหนังแห้งตึง
• แผลไฟไหม้ที่มีลักษณะเป็นแผ่นสีขาว สีน้ำตาล หรือสีดำ
• แผลมีการบวมขึ้นอย่างรวดเร็ว
• แผลไฟไหม้ที่เกิดขึ้นในบริเวณที่ไวต่อการสัมผัส เช่น ใบหน้า คอ มือ เท้า ข้อต่อ หรืออวัยวะเพศ
• แผลไฟไหม้ที่เกิดจากสารเคมี ควัน หรือไฟฟ้าช๊อต
• แผลที่ต้องการการดูแลเป็นพิเศษจากแพทย์
• มีอาการช็อก ตัวเย็น ผิวหนังเปียก เหงื่อออก การหายใจเร็วและแรง อ่อนเพลียหรือเวียนศีรษะ

โปรดปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพหากอาการไม่ดีขึ้น